Antoine Bodar, Nederlands bekendste priester, wordt tachtig jaar. Tussen Kerst en Oud & Nieuw blikt hij in De nacht van Bodar terug op zijn veelbewogen leven. Wat waren de schuilplaatsen in zijn bestaan en welke betekenis geeft hij aan Kerstmis?

Antoine Bodar is al een kwart eeuw thuis in Rome, een stad die hem toevlucht bood toen hij er in 1998, midden in een zware depressie, neerstreek. Hij woont sindsdien met zo’n twintig medebroeders in een priesterhuis, op een steenworp afstand van het beroemde Piazza Navona. Zijn kamer is licht en sober en biedt uitzicht op twee kerken: de Santa Maria della Pace en de Santa Maria dell’Anima, de kerk die bij het priesterhuis hoort. “Hier kan ik nadenken en schrijven. In dit huis, in deze kamer voel ik me geborgen.” Hij kende in zijn leven veel meer van die veilige havens, zowel letterlijk als figuurlijk. De grootste schuilplaats vindt hij, altijd, in de nabijheid van God.

Wat zijn uw vroegste herinneringen aan een schuilplaats?

“Mijn moeder was mijn eerste schuilplaats. Als kind was ik het liefst bij haar in de buurt. Niet dat ik bij haar op schoot kroop, of dat ze me knuffelde; in die tijd waren de meeste ouders niet zo fysiek met hun kinderen. Gewoonweg haar nabijheid gaf me een gevoel van veiligheid. Daarnaast was ik als jongetje misdienaar en was ik dus heel veel in de kerk te vinden. Het gebouw, de muziek, de wierook, de priester aan het altaar, ik vond het ongelooflijk indrukwekkend allemaal. Dat was toen al mijn wereld, daar voelde ik me thuis.”

Hoe was het toen u zich een periode helemaal niet meer zo thuis voelde in de kerk?

“Ik heb erg geleden onder het feit dat het mysterie van het geloof in Nederland met de vuilnisman werd meegegeven na het Tweede Vaticaans concilie (1962-1965, red.). Priesters werden presentatoren van een mooie show, waarin niet de eucharistie, maar mens en maatschappij centraal stonden. Voor mij verdween toen alle geborgenheid uit de liturgie. Maar hoe blij verrukt was ik, toen ik in de Kerstnacht van 1969 voor het eerst in de Abdij Sint-Benedictusberg in Vaals kwam. Daar viert men de liturgie van eeuwen, zij het in de moderne vorm. Dat vind ik prachtig: het sacrale, de heiligheid, het Gregoriaans. Sindsdien is de abdij een toevluchtsoord voor me, ik kom er minstens een keer per jaar.”

Het hele artikel leest u in KRO Magazine 51+52. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.

Tekst: Kalien Blonden

Een veilig heenkomen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Sommigen leiden hun
leven op straat, anderen ontvluchten hun thuis vanwege oorlog. En dan heb je iemand
nodig die zich om je bekommert. Deze landgenoten zijn daar een voorbeeld van.

Eric van ’t Zelfde (51) uit Dream school zegde zijn topbaan op en bekommert zich nu om daklozen in Rotterdam.

“De polarisatie in de samenleving wordt steeds erger. Daarom wilde ik terug naar mijn roots: niet nog meer geld verdienen, maar dienen. Toen ik las dat ze bij de Pauluskerk in Rotterdam een sociaal werker zochten, heb ik gevraagd of ik een paar dagen mocht meelopen. Ik zag daklozen die gewond, bang, zwak en kwetsbaar waren. En ik zag werknemers en vrijwilligers die onvoorwaardelijk naar hen omkijken. Die zorgen dat ze kunnen douchen en droge kleren krijgen als ze na een koude nacht nat binnenkomen. Die met ze in gesprek gaan, kijken of diegene bereid is om afscheid te nemen van zijn verslaving. Hier moet ik zijn, dacht ik. In de Pauluskerk wordt niet óver, maar mét mensen die het moeilijk hebben gepraat. Pas als je dat doet, kan je goed beleid maken. Dat er veel moet veranderen, werd me bijvoorbeeld duidelijk toen hier een jonge jongen binnenkwam. Zijn ouders hadden hem op straat gezet, die avond zou hij voor het eerst buiten slapen. Eerst dronk hij rode wijn om zich te verdoven, na een paar weken rookte hij crack. Deze jongen heeft vijf instanties die op hem moeten letten, maar ze werken niet samen en mogen hun dossiers niet onderling delen. Ik wil niet toekijken hoe hij een langzame dood tegemoet gaat en probeer hem zo goed mogelijk te helpen. ‘Dit is cv-zelfmoord’, zeiden sommige mensen toen ze hoorden dat ik mijn topbaan had ingeruild voor deze functie. Het salaris is een stuk lager en ik heb inderdaad geen secretaresse meer die mijn lunch maakt, maar ik zie nu iedere dag het effect van mijn handelen. Toen ik van de week een man nieuwe kleding gaf, was hij zo dankbaar dat hij begon te huilen. Laten we het hoofd koel houden en het hart warm. Niet alleen met Kerstmis, maar het hele jaar.”

Ida Polster-Rood (32) en haar man Erik (43) stelden hun erf open voor Zenia, Julia en Veronika uit Oekraïne.

“Een paar maanden voordat we naar deze boerderij verhuisden, brak de oorlog in Oekraïne uit. De broer van Erik ving een vluchteling op en dat leek ons ook meteen een mooi idee. In het bijgebouwtje van de boerderij bouwden we een keukentje, badkamer en verwarming. Twee maanden later stonden Zenia, Julia en Veronika op de stoep, met hun vijf katten. Afspraken maakten we niet. Ik ga altijd uit van het goede in de mens en werd ook deze keer niet teleurgesteld. Van een taalbarrière is gelukkig geen sprake: Veronika kan goed Engels en ik spreek Russisch omdat ik in Oezbekistan geboren ben. Ook werken ze hard om Nederlands te leren. We helpen elkaar waar we kunnen. Erik en ik gaan mee naar de huisarts als dat nodig is, zij pakken de babyfoon als we een avondje weg zijn. Onze dochters van drie en een jaar oud weten niet beter dan dat Zenia, Julia en Veronika in hun levens zijn en gaan graag bij ze spelen of tv kijken. Ik zie ze al lang niet meer als vluchtelingen, maar als vrienden of familie. Ze zijn natuurlijk wel gevlucht. Veel delen ze niet over de oorlog in hun land maar als we samen een borrel drinken, komen de verhalen los. Dan laten ze met tranen in hun ogen foto’s zien van de stad waar ze ooit woonden. Veel mensen die Oekraïners thuis opvingen, zijn daar inmiddels mee gestopt. Dat begrijp ik als je in een klein huis woont en alles moet delen. Wij hebben het geluk dat we deze vrouwen de ruimte kunnen bieden om hun eigen leven te leiden. Hopelijk voelen ze zich hierdoor een beetje minder vluchteling en meer mens. Ze mogen zo lang blijven als ze willen.”

Het hele artikel leest u in KRO Magazine 51+52. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.

Tekst: Elselien van Dieren

Na jaren ‘Hart van Nederland’ te hebben gepresenteerd, stapte Selma van Dijk in 2021 over naar ‘NPO Klassiek’. Een logische zet van iemand die opgroeide met klassieke muziek. ‘Ik ben blij dat ik het kan doorgeven aan mijn kinderen.’

Je werkt dus met alleen maar klassiekemuziekfanaten?

“Ja, en het is een heel leuke club collega’s. Ik kwam drie jaar geleden wat bedachtzaam binnen, ik dacht dat ik met alleen maar serieuze mensen zou komen te werken. Ik heb die dag met iedereen kennisgemaakt en ’s avonds zei ik tegen mijn man dat ik nog nooit zo hard heb gelachen op mijn werk. Dat heilige gedoe dat sommige mensen om klassieke muziek heen hebben, heerst hier helemaal niet. Er is vooral veel liefde en bezieling. Ik dacht voordat ik hier kwam werken dat ik veel over muziek wist, maar daar ben ik snel op teruggekomen. Ik leer nog elke dag zo ontzettend veel over connecties tussen componisten, over verschillende periodes en over de levens van de componisten zelf. Er zijn zoveel bijzondere verhalen te vertellen. De laatste symfonie van Tsjaikovski bijvoorbeeld, die heet ook wel Symfonie pathétique. Een prachtig stuk, vol drama. Vlak nadat hij het voltooid had, is hij overleden. Dus het is ook direct een requiem. Ik vind het heerlijk dit soort wetenswaardigheden te delen met de luisteraars.”

Muziek is een grote liefde van je. Waar komt dat vandaan?

“Bij ons thuis was er altijd muziek, ik ben er mee opgegroeid. Mijn vader, Louis, (een van Nederlands bekendste pianisten, red.) begon elke ochtend stipt om 9 uur met studeren. Hij hield van improviseren, was daar ook erg goed in. Om dat te kunnen doen, moest hij zijn techniek op niveau houden. Dat vereiste een hoop studie. Het lag voor de hand dat ik als klein meisje ook een instrument ging bespelen, het werd viool. Zingen kan ik ook, ik heb jarenlang samen met mijn vader in theaters opgetreden. Ik ben heel blij dat ik mijn liefde voor muziek doorgeef aan mijn kinderen. Mijn zoon heeft een platenspeler en ik hoor hem regelmatig platen van zijn opa draaien. Op zulke momenten kan ik mijn geluk niet op.”

Je ging naar het conservatorium en was dus voorgesorteerd op een muzikale carrière. Hoe kwam je bij ‘Hart van Nederland’ terecht?

“Toen ik naar het conservatorium ging, wist ik nog niet precies wat ik wilde worden. Ik dacht dat dat aan het einde van mijn opleiding wel volstrekt duidelijk zou zijn. Dat was het niet: toen ik klaar was en was afgestudeerd als docerend musicus, wist ik het nog steeds niet. Ik zag mezelf niet dag in, dag uit lesgeven en ik ben niet handig genoeg als violist om in een orkest te spelen. Via een vriendin ben ik bij de televisie terechtgekomen. Het was toeval, maar ik vond het vanaf dag één geweldig. Het mooiste bij Hart van Nederland vond ik de menselijke verhalen. We konden als programma soms echt het verschil maken voor mensen, bijvoorbeeld door geld in te zamelen om de behandeling van een ernstig ziek kind te bekostigen. Dat vond ik de fijnste items om te presenteren.”

Het hele artikel leest u in KRO Magazine 50. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.

Tekst: Lieneke van der Fluit

Simone Kleinsma leeft voor muziek, theater en de kleinkunst. Van het succesvolle ‘Klassiekers van Kleinsma’ tot rollen in musicals: aan stoppen denkt ze voorlopig nog niet. ‘Soms voel ik me nog 30.’

Hoe hebben alle gasten van ‘Klassiekers met Kleinsma’ jou geïnspireerd?

“Claudia de Breij zit in de eerste aflevering. Ze nam muziek van Typhoon mee, prachtig. Die man maakt zulke mooie teksten. En ze liet me Froukje horen. Heel leuk, echt iemand van nu, door haar ging ik ook naar S10 luisteren. Het is een heel nieuwe stijl, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik ze erg op elkaar vind lijken. Ik doe zelf wat ik aan het einde van elk programma zeg: ‘Zoek ze eens op, die liedjes. Bijna alles is terug te vinden, luister er weer eens naar!’”

Wat luister je thuis?

“Dingen uit het programma, Maarten van Roozendaal bijvoorbeeld. Die man komt heel vaak voorbij in Klassiekers. En ik luister veel NPO Radio 5, of die oude crooners die je terugvoeren naar de jaren 60, 70 en 80. Het hoort een beetje bij de leeftijd denk ik, dat teruggrijpen op dingen van vroeger. Het is bij mij thuis nooit stil.”

Komt er hierna nog een nieuw seizoen?

“Ik wil heel graag door. Het zou zo zonde zijn om ermee te stoppen. Het is een te leuk programma om te maken én om naar te kijken. Dat denken wij tenminste. Het moet in alle agenda’s en schema’s passen. Iedereen heeft het druk; ikzelf ga in september het theater in met een soloprogramma. Ik kan er nog niets over zeggen, er staat nog niets op papier. Zolang mijn lijf het wil, ga ik lekker door.”

Het hele artikel leest u in KRO Magazine 49. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.

Tekst: Deborah Ligtenberg