Column Leo Fijen: Allerzielen
Leo Fijen was tot november 2019 hoofdredacteur Levensbeschouwing bij KRO-NCRV daarna is hij deels met pensioen gegaan en zal hij als presentator aanblijven en adviezen geven aan de directie op het gebied van levensbeschouwing. In KRO Magazine schrijft hij wekelijks een column over zaken die hem opvallen of bezighouden.
Deze zomer nog had hij me aangesproken. Of ik bij zijn laatste afscheid in het crematorium er wilde zijn met oeroude tekens van gewijd water en heilige woorden. En of ik dat vooral niet te kerkelijk wilde maken. Eigenlijk was ik het al vergeten, na die korte ontmoeting. Maar alles kwam weer boven toen mijn vrouw me belde met het verzoek contact op te nemen met zijn broers en zus. Dat heb ik gedaan. Toen hoorde ik dat hij mijn naam zelfs in een soort laatste wilsbeschikking had opgeschreven. Hij wilde dus echt een religieuze context bij zijn laatste afscheid.
En dat kwam er, mede omdat zijn broers en zus na zijn sterven op voorbeeldige wijze samen optrokken. Dat is de eerste betekenis van ziek zijn en sterven: als het goed is worden en zussen, kinderen en kleinkinderen juist dan meer dan ooit verbonden met elkaar. En die verbondenheid troost door de dood heen. Ook omdat zijn voormalige levenspartner een eigen en onvervreemdbare plek kreeg in de rouw en bij het afscheid. Overal werd ze bij betrokken. En tijdens de crematie sprak ze lieve woorden tot de man die zo lang haar echtgenoot was geweest.
Dat is de tweede betekenis van een sterfbed en crematie: dat er vrede en verzoening kan zijn door alle scheuren van het leven heen. Ook dat troost door de dood heen. En er is nog een derde betekenis van dat afscheid: deze bijzondere mens die vaak op zichzelf kon zijn, bleek in het crematorium een volle zaal van mensen bij elkaar te brengen. De broers en zus zagen toen dat hun naaste geliefd was. Ook als je niet in God gelooft, bracht dit ziekbed drie keer leven door de dood heen: de verbondenheid van de familie, de liefdevolle vrede van zijn voormalige vrouw en de warmte van alle omstanders.
Juist de dood kan zo leven geven door het sterfbed heen. En dat vieren en herdenken we met Allerzielen: dat onze dierbaren niet dood zijn maar voortleven, in ons hart en bij God. Daarom had ik bij zijn baar als teken van het eeuwige licht de Paaskaars een mooie plek gegeven en daarom heb ik hem besprenkeld met gewijd water. Want een mens komt van God en gaat weer naar God, in de hemel, zo geloofde hij.
Deze column van Leo Fijen staat in KRO Magazine 42. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Reageren? mailbox@kromagazine.nl of Postbus 23200, 1202 ED Hilversum